تعریف سازمان مردم نهاد در “آئین‌نامه اجرایی تأسیس و فعالیت سازمانهای غیردولتی”
(تصویب نامه شماره27862/ت31281هـ 8/5/84 هیأت وزیران)
«سازمان غیردولتی به تشكلهایی اطلاق می‌شود كه توسط گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی غیرحكومتی به صورت داوطلبانه با رعایت مقررات مربوطه تأسیس شده و دارای اهداف غیرانتفاعی و غیرسیاسی می باشد. موضوع فعالیت سازمان مشتمل
بریکی ازموارد علمی ، فرهنگی ، اجتماعی ، ورزشی ، هنری ، نیکوکاری وامورخیریه ، بشردوستانه ، امورزنان ، آسیب دیدگان اجتماعی ، حمایتی ، بهداشت و درمان ، توانبخشی ، محیط زیست ، عمران وآبادانی و نظایرآن ، یا مجموعه ای ازآنها می باشد.
*تعریف سازمان مردم نهاد در “آئین نامه اصلاحی ثبت موسسات غیرتجاری مصوب سال 1337 وزارت دادگستری” :
مقصود از تشكیلات و موسسات غیر تجارتی در ماده 584 قانون تجارت ، كلیه تشكیلات و موسساتی است كه برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یاادبی یا امور خیریه و امثال آن تشكیل می شود ، اعم از آن كه موسسین و تشكیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند . تشكیلات و موسسات مزبور می توانند عناوینی از قبیل انجمن ، كانون یا بنگاه و امثال آن اختیار نمایند، ولی اتخاذ عناوینی كه اختصاص به تشكیلات دولتی و كشوری دارد از طرف موسسات مزبور ممكن نخواهد بود تشكیلات مذكور به دو قسمت می شوند :
الف – موسساتی كه مقصود از تشكیل آن ، جلب منافع و تقسیم آن بین اعضاء خود نباشد .
ب – موسساتی كه مقصود از تشكیل آن ، ممكن است جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضاء خود یا غیر باشد . مانند كانونهای فنی و حقوقی و غیره .
تعریف سازمان مردم نهاد از سوی “شورای عالی اداری” ( مصوبه شماره 455/14 مورخ 17/12/78) :
تشكلهای غیردولتی ، تشكیلات و موسسات مردمی هستند كه بصورت داوطلبانه وبرای مقاصد غیرسیاسی و غیرانتفاعی ، درچهارچوب بند الف ماده 2 آئین نامه اصلاحی ثبت موسسات غیرتجاری مصوب سال 1337 با ملاحظات ذیل ایجاد می شوند:
– عدم مشارکت در فعالیتهای تجاری و صنفی انتفاعی بمنظورتقسیم منافع آن بین اعضا.
– عدم فعالیت سیاسی به نام شخصیت حقوقی انجمن .
*تعریف سازمان مردم نهاد در ” آئین نامه اجرایی موضوع تبصره (۳) ماده (۱۳۹) اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم “
موسسات خیریه و عام المنفعه ؛ موسساتی هستند که رسماً تحت عنوان موسسه خیریه و عام المنفعه به ثبت رسیده و غیرانتفاعی بودن آن نیز در اساسنامه تصریح شده باشد . اساسنامه اینگونه موسسات می بایست صریحاً حاکی از این باشد که موسسین یا صاحبان سرمایه ، حق هیچ گونه برداشت و یا تخصیص از محل کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی را ندارند و بعد از انحلال موسسه ، دارایی آنها به سازمان بهزیستی کشور یا یکی از موسسات دولتی و یا موسسات خیریه و عام المنفعه دیگر واگذار گردد . نظارت بردرآمد و هزینه موسسات خیریه و عام المنفعه با “سازمان امور مالیاتی کشور” است .
تعریف سازمان مردم نهاد از سوی سازمان ملی جوانان :
سازمان های مردم نهاد جوانان به سازمانهایی گفته می شود كه برای انجام فعالیت و ارائه خدمات داوطلبانه در عرصه های تربیتی جوانان ، با مشاركت جوانان و بر اساس مدیریت جوانان ، با استناد به ماده 112 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در اجرای “مصوبه شماره 27862ت/ 31281 هـ مورخ 8/5/84 هیات وزیران” فعالیت می نماید .
تعریف ارائه شده در “دستور العمل نظارت بر موسسات و مراکز غیر دولتی و خیر یه” سازمان بهزیستی کشور (موضوع ماده 26 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 )
موسسات غیردولتی و خیریه مشمول بند 13 ماده 26 ؛ به موسساتی (جمعیت، انجمن، كانون، تشكل و گروه،خانه و جامعه و….) اطلاق می گردد كه با هدف غیر دولتی، غیرسیاسی، غیر انتفاعی و عام المنفعه ، با مشاركت و مساعدت افراد خیر جهت ارائه خدمات بهزیستی ، براساس ضوابط و مقررات سازمان تشكیل می گردد و پس از موافقت كمیسیون عالی یا استانی و دریافت شماره ثبتی از اداره ثبت و اخذ پروانه تاسیس ، شروع به كار می نمایند.
تعریف سازمان مردم نهاد از سوی “شورای عالی انقلاب فرهنگی” (موضوع مصوبه مورخ 27/6/75 ، درزمینه موسسات و انجمنهای فرهنگی )
مراکز ، موسسات ، کانونها و انجمنهای فرهنگی ، تشکیلاتی است که با اهداف و مقاصد فرهنگی هنری اعم از انتفاعی یا غیر انتفاعی ( برطبق ماده 584 قانون تجارت و آئین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیر تجاری مصوب 1337 ) برای فعالیت در یک یا چند قلمرو فرهنگی ، هنری و سینمائی ، مطبوعاتی با سرمایه ایرانی تشکیل می شوند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز تاسیس ، نظارت بر فعالیتها و انحلال آنها را صادر می کند.